Ο φυσικός τοκετός, ο ερχομός του μωρού μας μέσα στο ίδιο μας σπίτι, είναι μια ανεπανάληπτη εμπειρία και αρκετά διαφορετική απ’ την εμπειρία του τοκετού στο μαιευτήριο.
Πόσο εύκολο είναι όμως να παρθεί η απόφαση αυτή και πόσο εξαρτάται απ’ τις συνθήκες τις εγκυμοσύνης μας και τις περιστάσεις;
Έχει τύχει να διαβάσω αλλά κυρίως να δω στην τηλεόραση να μιλούν γυναίκες που επέλεξαν να φέρουν στον κόσμο τα μωρά τους μέσα στο σπίτι τους κι αυτό που μου τράβηξε την προσοχή ήταν η ηρεμία στο λόγο και η ασφάλεια στο βλέμμα τους.
Ενώ ήταν «φρέσκες» λεχώνες, δεν διέκρινα τον πανικό, την αγωνία, την εξάντληση, που ένιωθα εγώ και οι φίλες μου όταν είχαμε γεννήσει τα παιδιά μας.
Μπορεί σ’ αυτό να είχε συμβάλει η επιλογή τους να γεννήσουν στο σπίτι τους; Η σκέψη αυτή έμεινε για καιρό στο μυαλό μου, ώσπου τελικά «μετουσιώθηκε» σ’ ένα άρθρο που ελπίζω πως θα κατατοπίσει και θα ενημερώσει με επιστημονικές πληροφορίες όσες μέλλουσες μανούλες σκέφτονται να φέρουν τα παιδιά τους στον κόσμο μέσα στο ίδιο τους το σπίτι.
Σε κάθε περίπτωση, η επιλογή κάθε γυναίκας είναι προσωπική υπόθεση και δεν υπάρχει σωστό και λάθος.
Άλλωστε, στο τέλος όλα είναι υπέροχα και τυχόν δυσκολίες ή απογοητεύσεις ξεχνιούνται και σβήνουν μόλις κρατήσουμε στην αγκαλιά μας ένα γερό μωρό!
Γιατί να επιλέξει μια γυναίκα να γεννήσει στο σπίτι
Παρότι προσωπικά έχω μόνο την εμπειρία του μαιευτηρίου (ή ίσως και ακριβώς γι’ αυτό!) μπορώ να σκεφτώ για ποιους λόγους μπορεί μια γυναίκα να θέλει να γεννήσει στο σπίτι της.
Θα έχει συνεχώς δίπλα της ανθρώπους που θα έχει επιλέξει, θα βρίσκεται στο δικό της χώρο που θα είναι οικείος και φιλικός, θα μειωθούν στο απολύτως απαραίτητο οι ιατρικές παρεμβάσεις στη διάρκεια του τοκετού, θα μπορεί να κινείται, να πάει στην τουαλέτα του σπιτιού της, να ακούσει τη μουσική που της αρέσει, να κάνει μασάζ ή οτιδήποτε άλλο τη χαλαρώνει, να επιτραπεί στο σώμα της να προσαρμοστεί και να ξεκινήσει φυσιολογικά τη διαδικασία του τοκετού, όση ώρα κι αν χρειαστεί.
Και μετά, αφού φέρει στον κόσμο το μωρό της, θα το έχει συνέχεια πλάι της, θα μπορεί να το θηλάσει απ’ την πρώτη στιγμή, να το ακουμπήσει επάνω στο σώμα της για να μην νιώσουν την ένταση του αποχωρισμού του ενός απ’ τον άλλο, θα εξοικειωθεί αμέσως μαζί του και θα εκμεταλλευτεί τα πρώτα ένα δυο εικοσιτετράωρα της «μεγάλης νύστας» του μωρού για να ξεκουραστεί και να συνηθίσει τη φροντίδα του…
Αν, ωστόσο, όλοι αυτοί οι πιθανοί λόγοι υπέρ του τοκετού στο σπίτι μοιάζουν σαν ένα «καταγγελτήριο» κατά των τοκετών στο μαιευτήριο, κάτι τέτοιο δεν ισχύει σε καμία περίπτωση.
Ο πρώτος λόγος είναι πως πολλά μαιευτήρια έχουν δημιουργήσει πλέον χώρους πιο «φυσικούς», που προσομοιάζουν στην οικειότητα και τη ζεστασιά του σπιτιού, για τις γυναίκες που έχουν επιλέξει σε συνεργασία με τον μαιευτήρα τους ένα διαφορετικό και λιγότερο παρεμβατικό είδος τοκετού.
Όπως υπάρχουν πια πολλοί γυναικολόγοι που είναι υπέρ των λιγότερων δυνατών παρεμβάσεων, που ενθαρρύνουν τις μέλλουσες μητέρες να γεννούν φυσιολογικά, που δεν επιλέγουν τις ιατρικές διαδικασίες ως κάτι το δεδομένο και καταφεύγουν στην καισαρική τομή μόνο όταν είναι επιβεβλημένη για την ασφάλεια του μωρού και της μητέρας.
Επιπλέον, ο τοκετός στο μαιευτήριο είναι επιβεβλημένος σε ορισμένες περιπτώσεις, είτε λόγω πιθανών δυσκολιών που είναι πιθανό να προκύψουν κατά τη γέννα είτε λόγω του τόπου διαμονής της μέλλουσας μητέρας.
Μπορούν όλες οι γυναίκες να γεννήσουν στο σπίτι τους
Οι απόλυτοι αριθμοί δεν ισχύουν σε μια εγκυμοσύνη! Δεν μπορούν λοιπόν να γεννήσουν όλες οι γυναίκες στο σπίτι τους, ούτε κάθε εγκυμοσύνη και τοκετός εξελίσσονται πάντα με τον τρόπο που θα επιθυμούσαμε.
Ας μη χάνουμε, λοιπόν, το στόχο, που είναι η γέννηση ενός υγιούς μωρού.
Έτσι στην πορεία της εγκυμοσύνης, μετά από συζήτηση με το γυναικολόγο και τη μαία της, η έγκυος μπορεί να αποφασίσει να επιχειρήσει να γεννήσει στο σπίτι της εφόσον συντρέχουν οι παρακάτω λόγοι:
- Να είναι υγιής
- Να έχει φυσιολογική πορεία της εγκυμοσύνης
- Να μην είναι πολύδυμη κύηση
- Να μην είναι κύηση από I.V.F. (Ο λόγος γι’ αυτή την προϋπόθεση είναι πως οι κυήσεις που προκύπτουν μετά από εξωσωματική γονιμοποίηση συνηθίζεται να ολοκληρώνονται στο μαιευτήριο για λόγους μέγιστης ασφάλειας και έχει να κάνει και με την ηλικία της εγκύου.)
- Η προβολή του εμβρύου να είναι κεφαλική
- Να μην έχει μπει σε πραγματική παράταση (ηλικία κύησης> 42 εβδ.)
- Να το επιθυμεί η ίδια και ο σύντροφός της
- Το σπίτι της να πληροί τους στοιχειώδεις όρους υγιεινής
- Η απόσταση από το πλησιέστερο νοσοκομείο να μην είναι μεγαλύτερη των 30 λεπτών
- Να υπάρχει ο ειδικός που θα την ξεγεννήσει
- Ο τοκετός να ξεκινήσει αυτόματα και η εξέλιξή του να είναι φυσική
Στη γλώσσα των αριθμών…
Στη Μεγάλη Βρετανία ο αριθμός των τοκετών στο σπίτι ήταν για το 2005 17.279 γυναίκες, αρκετά μεγαλύτερος σε σχέση με το 2004 που ήταν 15.198 γυναίκες.
Στην Ολλανδία το 31% των τοκετών γίνονται στο σπίτι και σε επίσημη στατιστική ανασκόπηση του ίδιου κράτους το 1997 το ποσοστό των καισαρικών τομών ήταν μόνο στο 9,5%.
Μια σημαντική απόφαση
Κάπου στα μισά του τρίτου τριμήνου, ή ίσως και λίγο νωρίτερα, φτάνει η στιγμή που θα συζητήσετε με το γιατρό σας τις επιλογές για τον τοκετό.
Θα έχει φανεί πιθανότατα η τάση του μωρού για τη θέση που θα έχει κατά τον τοκετό, η εξέλιξη της δικής σας υγείας και είναι πολύ πιθανό να έχετε αρχίσει να σχηματίζετε άποψη για το πώς θα θέλατε να χειριστείτε τον τοκετό σας – εφόσον, βέβαια, όλα πηγαίνουν φυσιολογικά.
Μη διστάσετε να συζητήσετε με το γυναικολόγο σας για τις επιλογές φυσικού τοκετού που σας προσφέρει το μαιευτήριο ή η κλινική με τα οποία συνεργάζεται – μπορεί να εκπλαγείτε.
Ρωτήστε επίσης τη γνώμη του σχετικά με τον τοκετό στο σπίτι και αν θα μπορούσε να σας βοηθήσει στην επιλογή σας.
Ακούστε όλες τις πιθανές επιλογές και τις δυνατότητες και συζητήστε το με το σύντροφό σας.
Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να νιώσετε ασφάλεια και εμπιστοσύνη τόσο προς το πρόσωπο του γιατρού ή/και της μαίας που θα σας βοηθήσει στον τοκετό όσο και στην επιλογή σας.
Θα είναι ο γιατρός μαζί σας;
Συνήθως ο τοκετός στο σπίτι πραγματοποιείται με τη βοήθεια της μαίας η οποία συνεργάζεται με το μαιευτήρα σας.
Βέβαια στην Ελλάδα σε αντίθεση με άλλες χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης το νομικό πλαίσιο δεν καλύπτει απόλυτα τον μαιευτήρα προκειμένου να πραγματοποιήσει τον τοκετό στο σπίτι.
Αυτό σημαίνει ότι μερικές φορές μπορεί να είναι πιο διστακτικός ή να τον πραγματοποιήσει με την βοήθεια κάποιας μαίας.
Είναι σημαντικό τόσο η μαία όσο και ο μαιευτήρας να είναι εξοικειωμένοι με τις διαδικασίες του τοκετού στο σπίτι και να νιώθετε απ’ την αρχή ασφάλεια στα χέρια τους.
Σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει άμεση επικοινωνία με το μαιευτήριο που συνεργάζεται ο μαιευτήρας ώστε να μεταφερθείτε σε περίπτωση ανάγκης καθώς και ασθενοφόρο σε αναμονή.
Επίσης μπορεί να υπάρχει και νεογνολόγος παιδίατρος κατά τον τοκετό για μεγαλύτερη ασφάλεια.
Η πρακτική προετοιμασία που χρειάζεται
Όλα τα πρακτικά είναι πολύ λιγότερα απ’ όσα θα φανταζόταν κανείς και θα τα συζητήσετε εκτενώς με τη μαία ή και το μαιευτήρα σας.
Σκεφτείτε μόνο πώς γεννούσαν τόσες γενιές γυναικών στα σπίτια πριν από μόλις μερικές δεκαετίες.
Στα βασικά «προαπαιτούμενα» είναι ένα καθαρό και ζεστό σπίτι, καθαρά και σιδερωμένα κλινοσκεπάσματα και ρούχα για το μωρό.
Θα χρειαστείτε επίσης ένα νάιλον για να προστατευτεί το στρώμα και η μοκέτα του δωματίου που θα γίνει ο τοκετός, υποσέντονα και σερβιέτες, καθαρό οινόπνευμα για την αποστείρωση των χεριών, δύο μικρές λεκάνες, σακούλες για τα να πεταχτούν τα λερωμένα πανιά, ένα πλάγιο φωτιστικό και μια ζυγαριά για το μωρό που θα νοικιάσετε από κάποια απ’ τις εταιρίες που κάνουν αυτή τη δουλειά και θα την κρατήσετε τους πρώτους δύο με τρεις μήνες για να ζυγίζετε το μωρό σας κάθε εβδομάδα – αυτό είναι κάτι που συνηθίζεται είτε γεννήσετε στο σπίτι είτε στο μαιευτήριο.
Επιπλέον μπορεί ο μαιευτήρας σας να έχει φροντίσει ώστε να υπάρχει σε κάποιο άλλο δωμάτιο του σπιτιού ένα πλήρες σετ αποστειρωμένων ιατρικών εργαλείων, καρδιοτοκογράφος, τράπεζα ανάνηψης νεογνού και μηχανήματα ανάνηψης της μητέρας, φάρμακα και οροί.
Επίσης μπορεί στο τέλος του τοκετού να παραβρίσκεται ένας παιδίατρος με εμπειρία σε νεογνά και εκπαίδευση σε ανάνηψη.
Τέλος η παρουσία του ασθενοφόρου είναι σημαντική για την τυχόν επείγουσα μεταφορά.
Η παρουσία του μαιευτήρα δεν είναι απαραίτητη.
Όπως και στην ευρωπαϊκή ένωση οι τοκετοί στο σπίτι γίνονται από μαίες όμως εδώ πρέπει να πούμε ότι είναι διαφορετικές οι δομές σε όλα τα επίπεδα, υπάρχει ειδική εμπειρία των μαιών οι αποστάσεις είναι πιο κοντινές και τέλος η ίδια η γυναίκα είναι πιο συνειδητοποιημένη σε όλα τα επίπεδα διαδικασιών.
Κι αν κάτι δεν πάει καλά;
Δύο απ’ τις βασικές προϋποθέσεις για τον τοκετό στο σπίτι είναι η ομαλή εξέλιξη της εγκυμοσύνης και η ύπαρξη μαιευτηρίου ή μαιευτικής κλινικής σε κοντινή απόσταση ώστε να μπορεί να μεταφερθεί η επίτοκος σε περίπτωση ανάγκης.
Εκτός απ’ την απόσταση, βέβαια, παίζει ρόλο και η περιοχή που μένει η γυναίκα ώστε να είναι εύκολο στο ασθενοφόρο να φτάσει στο απαιτούμενο χρονικό πλαίσιο στο μαιευτήριο.
Ωστόσο όταν ληφθεί η απόφαση του τοκετού στο σπίτι είναι προφανές πως όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι η εξέλιξη θα είναι φυσιολογική και δεν υπάρχει κίνδυνος για τη μητέρα ή το μωρό.
Εξάλλου, όπως σε κάθε σχεδιασμό τοκετού, όλα μπορεί να ανατραπούν ακόμη και την τελευταία στιγμή εφόσον προέχει η ασφάλεια και η υγεία της γυναίκας και του νεογέννητου.
Ούτε ο μαιευτήρας ούτε η μαία θα διακινδυνέψουν τον τοκετό στο σπίτι αν υπάρχει κάποια ένδειξη πιθανής επιπλοκής.
Η εξέλιξη του τοκετού στο σπίτι
Μόλις ξεκινήσει ο τοκετός, νιώσει η έγκυος τους πρώτους πόνους ή σπάσουν τα νερά, θα επικοινωνήσει με το μαιευτήρα και τη μαία της.
Ανάλογα με τη διάρκεια και τη συχνότητα των πόνων η μαία θα αποφασίσει αν ήρθε η ώρα να συντροφέψει την επίτοκο.
Στο μεταξύ, η γυναίκα είναι ελεύθερη να διαλέξει το χώρο και τον τρόπο που θέλει να κινείται και να κάθεται.
Μπορεί να ασχοληθεί με ότι της αρέσει, π.χ. να ετοιμάσει φαγητό, να ακούει μουσική, να κάνει μπάνιο.
Η κολπική εξέταση γίνεται μόνο όταν πραγματικά υπάρχει λόγος όπως, στην αρχή του τοκετού, όταν καθυστερεί πολύ η πορεία της εξέλιξης, ή όταν αρχίζει η ίδια η επίτοκος να εξωθεί.
Η ακρόαση των καρδιακών παλμών του εμβρύου, γίνεται κατά τακτά χρονικά διαστήματα.
Αυτά που δεν γίνονται στον τοκετό στο σπίτι είναι η ρήξη του θυλακίου, δηλαδή το τεχνητό σπάσιμο των αμνιακών μεμβρανών, και η χρήση φαρμάκων που επιταχύνουν τον τοκετό.
Την ανάνηψη νεογνού την αναλαμβάνει συνήθως η μαία ή αν υπάρχει παιδίατρος.
Φυσικά για τον θηλασμό και τις υπόλοιπες διαδικασίες υπεύθυνη είναι η μαία.
Είναι ο οικονομικός λόγος για να επιλέξει μια γυναίκα να γεννήσει στο σπίτι;
Όχι γιατί το κόστος ίσως είναι μεγαλύτερο από το να γεννήσει σε κάποιο ιδιωτικό μαιευτήριο λόγω του ότι εμπλέκονται αρκετοί λειτουργοί υγείας.
Η εμπειρία όμως είναι ανεκτίμητη
